Seçenekleri Azaltmanın 4 Bilimsel Yolu

Çok fazla seçenek, daha iyi karar anlamına gelmez.

Beyin sade olanı sever — çünkü enerji tasarrufu sağlar.
İşte karar süreçlerini hızlandıran en etkili 4 yöntem

1. Kriter Belirleme (Önceden)
Seçeneklere bakmadan önce 3–5 temel kriter belirlemek, karar süresini dramatik şekilde kısaltır.
Örneğin:
Tişört için: kumaş kalitesi, fit, renk, fiyat
Restoran için: menü kısalığı, hijyen, yorumlar
Ürün seçimi için: uzun ömür, sade tasarım, kullanım kolaylığı
Kural:
Kriter yoksa seçenek çoktur. Kriter varsa seçenek kendiliğinden azalır.

2. Eleme Sistemi: “Evet/Hayır” Filtresi
Her seçeneği kriterlere göre tek tek incelemek yerine,
“bu kriteri karşılıyor mu?” şeklinde hızlı bir eleme uygulamak.
Tinder mantığı gibi: sola/hayır – sağa/evet.
Bu, beynin yükünü çok azaltır.

3. 80/20 Yöntemi (Pareto)
Çoğu zaman seçeneklerin sadece %20'si işin %80’ini çözer.
Örneğin:
Gardırobun %20’sini en çok giydiğimiz parçalar oluşturur.
Menüdeki en sade yemek genelde en lezzetli olandır.
İş yerinde asıl sonucu getiren görev sayısı çok azdır.
Bu yüzden:
Önce “en etkili küçük grup” bulunur, sonra o gruptan seçim yapılır.

4. “İlk İyi Seçenek” Kuralı (Satisficing)
Beynin doğal eğilimi: “mükemmel olanı değil, yeterince iyi olanı” bulmak.
Bu bilimsel bir karar modeli: Satisficing
Doğru uygulandığında zaman ve enerji tasarrufu sağlar.
Kural:
Kriterleri karşılayan ilk seçeneği seç.
Bu mükemmel değildir ama en hızlı ve en sağlıklı karardır.